Muda là gì? Cách loại bỏ Muda trong sản xuất

Một trong những nguyên tắc cốt lõi của sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) là loại bỏ Muda – các hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng. Đây là điều vô cùng cần thiết, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực, cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Vậy Muda là gì và ảnh hưởng thế nào đến quy trình sản xuất. Làm sao để loại bỏ Muda? Hãy cùng tìm câu trả lời trong bài viết.

Muda là gì?

Thuật ngữ Muda (無駄) tiếng Nhật có nghĩa là “lãng phí”. Trong sản xuất, Muda có thể được hiểu là các hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng cho doanh nghiệp nhưng lại tiêu tốn nguồn lực và chi phí.

Muda còn được hiểu là lãng phí trong sản xuất

Cùng với Muda, Mura và Muri được xem là “bộ ba cản trở hiệu suất” trong sản xuất tinh gọn:

• Mura (không đồng đều, không ổn định và biến động): Là những biến động trong khối lượng công việc, tốc độ sản xuất và chất lượng sản phẩm hoặc sự thay đổi đột ngột trong quy trình sản xuất, làm gián đoạn dòng chảy công việc.
• Muri (quá tải): Là tình trạng nhân viên hoặc máy móc phải làm việc vượt quá khả năng và giới hạn cho phép, khiến chất lượng công việc giảm sút, thiết bị thường xuyên hỏng hóc.

Trong hệ thống sản xuất Toyota (Toyota Production System – TPS), việc loại bỏ Muda, Mura, Muri là mục tiêu quan trọng để tối ưu hóa quy trình, cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu suất.

Xem thêm: Bí mật quản trị tinh gọn tại Toyota: giảm 50% sai sót và 20% thời gian sản xuất

7 loại Muda trong sản xuất

Theo triết lý Lean, có 7 loại lãng phí chính trong sản xuất mà doanh nghiệp nên loại bỏ, gồm:

7 loại lãng phí trong sản xuất

Sản xuất dư thừa (Over-production)

Muda về sản xuất dư thừa đề cập đến việc hàng hóa sản xuất ra có số lượng nhiều hơn nhu cầu thực tế dẫn đến tồn kho lớn, chiếm diện tích lưu trữ và có nguy cơ lỗi thời.

Khuyến nghị giải pháp:

• Áp dụng mô hình Make to order – sản xuất theo đơn đặt hàng
• Cải thiện dự báo nhu cầu thị trường để điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp. 
• Linh hoạt điều chỉnh sản lượng để đáp ứng biến động của thị trường.

Xem thêm: Phương pháp giảm dư thừa năng lực sản xuất (Excess capacity)

Quy trình thừa (Over-processing)

Quy trình được thực hiện vượt quá tiêu chuẩn theo yêu cầu của khách hàng cũng là một loại lãng phí trong sản xuất.

Khuyến nghị giải pháp:

• Phân tích lại yêu cầu của khách hàng và loại bỏ các công đoạn không cần thiết trong quy trình sản xuất. 
• Đơn giản hóa quy trình để giảm thiểu thời gian và chi phí. 

Dự trữ tồn kho (Inventory)

Muda về tồn kho xuất hiện khi số lượng nguyên vật liệu, bán thành phẩm hoặc thành phẩm tồn kho quá mức gây lãng phí tài nguyên và rủi ro hư hỏng.

Khuyến nghị giải pháp:

• Áp dụng hệ thống quản lý tồn kho “Just-in-time” (JIT) 
• Tối ưu hóa quản lý hàng tồn kho bằng cách áp dụng các phương pháp FIFO, quản lý kho theo Barcode, QR Code…
• Giảm kích thước lô hàng

Xem thêm: Giảm tồn kho tối đa với nguyên tắc Just in time (JIT)

Thời gian chờ đợi (Waiting)

Muda xuất hiện khi máy móc hoặc nhân công phải dừng lại do thiếu nguyên liệu, lỗi kỹ thuật hoặc thời gian chờ giữa các công đoạn quá dài làm giảm hiệu suất.

Khuyến nghị giải pháp:

• Cân bằng tải lượng công việc
• Bảo trì, bảo dưỡng máy móc định kỳ để tránh lỗi kỹ thuật.
• Giảm thời gian chuẩn bị, thiết lập máy móc
• Tối ưu quy trình sản xuất để giảm thiểu thời gian chờ đợi giữa các công đoạn

Xem thêm: Cách giảm downtime trong sản xuất

Lỗi sản phẩm (Defects)

Sản phẩm bị lỗi cần làm lại hoặc bỏ đi, gây lãng phí nguyên vật liệu, nhân công và thời gian sản xuất.

Khuyến nghị giải pháp:

• Ứng dụng các công cụ quản lý chất lượng hiện đại như QMS để kiểm soát chất lượng toàn diện từ khâu đầu vào đến đầu ra (IQC – PQC – OQC)
• Xác định và loại bỏ nguyên nhân gốc rễ gây ra lỗi. 
• Đào tạo nhân viên để nâng cao kỹ năng và ý thức về chất lượng.

Xem thêm: Cách giảm tối đa sản phẩm lỗi trong sản xuất

Vận chuyển không hiệu quả (Transportation)

Việc di chuyển nguyên vật liệu, hàng hóa không cần thiết giữa các công đoạn làm tăng chi phí và thời gian sản xuất được xem là Muda về vận chuyển.

Khuyến nghị giải pháp:

• Sắp xếp lại bố cục nhà xưởng để giảm thiểu khoảng cách di chuyển. 
• Sử dụng các phương tiện vận chuyển phù hợp và hiệu quả. 
• Tối ưu hóa quy trình vận chuyển để giảm thiểu thời gian và chi phí.

Thao tác thừa (Motion)

Nhân viên phải thực hiện nhiều động tác thừa không cần thiết, gây mất thời gian và giảm năng suất (ví dụ: Nhân viên phải di chuyển quá nhiều để lấy dụng cụ, vật liệu…)

Khuyến nghị giải pháp:

• Sắp xếp lại không gian làm việc
• Sử dụng công cụ và thiết bị hỗ trợ để tiết kiệm sức lao động
• Chuẩn hóa thao tác làm việc để tăng hiệu quả

Tại sao doanh nghiệp cần loại bỏ Muda?

Thông qua việc loại bỏ Muda, doanh nghiệp có thể giảm chi phí, nâng cao hiệu suất và cải thiện chất lượng sản phẩm cũng như môi trường làm việc…

Loại bỏ Muda mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp

• Giảm thiểu chi phí sản xuất: Việc nhận diện và loại bỏ Muda giúp doanh nghiệp tiết giảm đáng kể chi phí sản xuất thông qua việc giảm thiểu chi phí vận hành và sử dụng nguồn lực, nguyên vật liệu hiệu quả.
• Tăng năng suất: Bằng cách loại bỏ các công đoạn không cần thiết và tối ưu hóa quy trình, doanh nghiệp có thể giảm thiểu thời gian chết và tăng tốc độ sản xuất.
• Cải thiện chất lượng sản phẩm: Việc loại bỏ lãng phí giúp quy trình sản xuất ổn định hơn, giảm thiểu sự biến động và đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng đều. Điều này không chỉ nâng cao uy tín của doanh nghiệp mà còn đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
• Nâng cao sự hài lòng của khách hàng: Loại bỏ Muda giúp doanh nghiệp sản xuất và giao hàng đúng hẹn, đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách tốt nhất. Bên cạnh đó, chất lượng sản phẩm được cải thiện cũng góp phần nâng cao sự hài lòng của khách hàng.
• Tăng cường khả năng cạnh tranh: Nhờ loại bỏ Muda, chi phí sản xuất được giảm thiểu đáng kể, giúp doanh nghiệp cung cấp sản phẩm với giá cạnh tranh hơn; đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
• Tạo môi trường làm việc tốt hơn: Việc loại bỏ lãng phí giúp giảm bớt áp lực và căng thẳng cho nhân viên nhờ công việc trở nên trôi chảy hơn. Không gian làm việc cũng trở nên gọn gàng và an toàn hơn nhờ loại bỏ Muda, giảm thiểu nguy cơ tai nạn lao động.

Xem thêm: Các công cụ quản lý sản xuất cần thiết mà doanh nghiệp nên có

Gợi ý một số phương pháp giúp doanh nghiệp loại bỏ Muda

Để giảm thiểu Muda trong sản xuất, doanh nghiệp có thể áp dụng các phương pháp Lean Manufacturing dưới đây:

• Kaizen (Cải tiến liên tục): Khuyến khích cải tiến nhỏ nhưng liên tục để tối ưu hóa quy trình.
• 5S (Sàng lọc, Sắp xếp, Sạch sẽ, Săn sóc, Sẵn sàng): Tạo môi trường làm việc ngăn nắp, giảm thời gian tìm kiếm và di chuyển.
• Just-in-Time (JIT): Sản xuất đúng lúc, giảm thiểu tồn kho và tăng hiệu quả vận hành.
• Kanban: Hệ thống trực quan giúp kiểm soát luồng công việc và giảm lãng phí do tồn kho.
• Tự động hóa (Jidoka): Phát hiện và khắc phục lỗi ngay lập tức để tránh lãng phí do sản phẩm lỗi.
• 5 Why: Kỹ thuật tìm nguyên nhân gốc rễ của vấn đề 

Ngoài một số phương pháp kể trên, doanh nghiệp có thể áp dụng các giải pháp công nghệ hiện đại giúp cải thiện hoạt động quản trị và điều hành sản xuất. Giải pháp nhà máy thông minh 3S iFACTORY do ITG Technology nghiên cứu và phát triển sẽ giúp doanh nghiệp quản lý xuyên suốt dòng chảy sản xuất từ đầu vào tới đầu ra theo thời gian thực thông qua 10 modules lõi:

• Trục kế hoạch và lịch sản xuất thông minh 3S SPS
• Quản lý kho thông minh WMS
• Điều hành và thực thi sản xuất MES
• Quản lý chất lượng QMS
• Quản lý bảo trì, bảo dưỡng
• Quản lý hiệu suất thiết bị tổng thể OEE
• Quản lý năng lượng và môi trường EMS

Nhờ đó, doanh nghiệp có thể nhanh chóng xác định, ngăn chặn và loại bỏ các lãng phí phát sinh tại tất cả các công đoạn trong quá trính sản xuất.

ĐĂNG KÝ NHẬN PHẦN MỀM tại đây:

Đăng ký ngay để được chuyên gia tư vấn lộ trình xây dựng nhà máy thông minh dành riêng cho doanh nghiệp bạn
- Bản quy hoạch kiến trúc nhà máy thông minh toàn diện, chuẩn quốc tế
- Giải quyết 4 bài toán lớn trong sản xuất: Tiến độ - Chất lượng - Chi phí - Giao hàng
- Hỗ trợ tính toán năng lực sản xuất, lập kế hoạch, lập lịch sản xuất tối ưu
- Tùy biến theo đặc thù của từng doanh nghiệp

Đăng ký ngay

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn Muda Mura Muri là gì cũng như cách nhận diện và loại bỏ 7 loại Muda trong sản xuất. Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm giải pháp tối ưu hóa quy trình sản xuất, hãy liên hệ ITG qua hotline 092.6886.855 để được tư vấn chi tiết hơn.