Sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo

Ngành công nghiệp cơ khí Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ nước ngoài. Để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp cần tìm kiếm những giải pháp đột phá giúp giảm chi phí, nâng cao chất lượng và rút ngắn thời gian giao hàng. Ứng dụng sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo chính là câu trả lời.

5 Công cụ giúp doanh nghiệp cơ khí chế tạo triển khai sản xuất tinh gọn hiệu quả

Để áp dụng hiệu quả mô hình sản xuất tinh gọn, các doanh nghiệp cơ khí chế tạo cần rà soát và đánh giá toàn diện hiện trạng sản xuất để xác định các điểm cần cải tiến và loại bỏ lãng phí. Dưới đây là một số công cụ hỗ trợ doanh nghiệp triển khai sản xuất tinh gọn:

Tổng hợp các công cụ giúp doanh nghiệp cơ khí chế tạo triển khai sản xuất tinh gọn hiệu quả

Phương pháp 5S trong tổ chức sản xuất

5S là nền tảng cơ bản để triển khai sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo. Bằng cách áp dụng 5 bước: Sàng lọc – Sắp xếp – Sạch sẽ – Săn sóc – Sẵn sàng; doanh nghiệp có thể tạo ra môi trường sản xuất ngăn nắp, khoa học hơn. Đặc biệt, với các nhà xưởng có nhiều thiết bị, dụng cụ phức tạp như ngành cơ khí, việc áp dụng 5S không chỉ giúp tăng năng suất, giảm lãng phí mà còn đảm bảo an toàn lao động.

Xem thêm: 5S là gì? Lợi ích của 5S đối với doanh nghiệp

Phương pháp cải tiến liên tục Kaizen

Kaizen tập trung vào nguyên tắc cải tiến không ngừng nghỉ để nâng cao chất lượng và giảm thiểu lãng phí trong sản xuất. Thông qua những cải tiến nhỏ nhưng mang tính thường xuyên – liên tục, phương pháp Kaizen sẽ giúp doanh nghiệp cơ khí tối ưu hóa từng công đoạn sản xuất, từ đó giảm thời gian chu kỳ, nâng cao chất lượng và giảm chi phí sản xuất một cách bền vững.

Xem thêm: 6 bước thực hiện Kaizen để cải tiến chất lượng

Phương pháp ngăn ngừa sai lỗi Poka Yoke

Hệ thống chống sai lỗi Poka Yoke là một công cụ đặc trưng của quản lý tinh gọn, được ứng dụng rộng rãi ở lĩnh vực sản xuất nhằm giúp doanh nghiệp phát hiện, khắc phục và ngăn ngừa các sai lỗi, sự cố tại các nhà máy. Nhờ có Poka Yoke, doanh nghiệp có thể giảm chi phí sản xuất và chi phí quản lý, đồng thời gia tăng năng lực cạnh tranh và uy tín trên thị trường.

Xem thêm: Poka Yoke là gì và cách áp dụng trong sản xuất

Phương pháp bảo trì toàn diện TPM

Bảo trì toàn diện (TPM) là chiến lược không thể thiếu trong các nhà máy cơ khí tinh gọn. Thay vì chỉ dựa vào bộ phận bảo trì, TPM khuyến khích sự tham gia tích cực của toàn bộ nhân viên, từ công nhân vận hành đến quản lý trong việc duy trì và cải tiến máy móc/thiết bị. Bằng cách này, TPM không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu suất sản xuất, kéo dài tuổi thọ của thiết bị, giảm thời gian chết mà còn nâng cao tinh thần trách nhiệm của người lao động.

Xem thêm: TPM là gì? Các trụ cột của TPM

Phương pháp Value Stream Mapping (VSM)

Sơ đồ chuỗi giá trị Value Stream Mapping (VSM) cung cấp công cụ trực quan giúp các nhà sản xuất cơ khí nắm được chi tiết dòng chảy sản xuất hiện tại, từ nguyên liệu đầu vào đến khi sản phẩm đến tay khách hàng. Nhờ có VSM, doanh nghiệp có thể dễ dàng nhận diện các hoạt động không tạo ra giá trị và xác định chính xác những “điểm nghẽn” đang kìm hãm hiệu quả sản xuất để đưa ra giải pháp cải tiến hiệu quả.

Xem thêm: VSM là gì và các bước triển khai cho doanh nghiệp

Bên cạnh các phương pháp kể trên, doanh nghiệp có thể tham khảo thêm một vài công cụ hỗ trợ quản lý tinh gọn khác như: Mô hình sản xuất Cell, phương thức quản lý Kanban, quy trình PDCA, SMED… để đạt được hiệu quả tối ưu nhất.

Lợi ích khi áp dụng sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo

Ứng dụng sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo mang lại nhiều lợi ích nổi bật như:

Tinh giản thiết kế

Sản xuất tinh gọn khuyến khích việc thiết kế hướng tới khả năng sản xuất (Design for Manufacturability – DFM). Điều này có nghĩa là các sản phẩm cơ khí sẽ được thiết kế với mục tiêu dễ lắp ráp và sử dụng ít linh kiện hơn, nhằm giảm thiểu sự phức tạp cũng như lãng phí trong quá trình sản xuất. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể tăng cường hiệu suất, giảm thiểu lãng phí vật liệu, thời gian và công sức.

Tinh giản thiết kế giúp các doanh nghiệp cơ khí giảm thiểu lãng phí vật liệu và thao tác lắp đặt

Giảm thiểu lãng phí trong quy trình sản xuất

Ứng dụng sản xuất tinh gọn giúp doanh nghiệp cơ khí nhận diện và loại bỏ lãng phí trong quy trình sản xuất:

• Lãng phí do lỗi sản xuất: Thông qua việc kiểm soát chặt chẽ chất lượng ngay từ nguồn, lean manufacturing có thể loại bỏ các tác nhân làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm (nguyên vật liệu kém chất lượng, sai thao tác, máy móc hư hỏng…)
• Dư thừa sản xuất: Hỗ trợ kiểm soát khối lượng sản xuất theo nhu cầu thực tế, giúp doanh nghiệp lập kế hoạch sản xuất phù hợp, hạn chế lãng phí do sản xuất dư thừa
• Tồn kho quá mức: Áp dụng hệ thống kéo (Pull system) để kiểm soát hàng tồn, giúp đảm bảo định mức tồn kho tối ưu, từ đó giảm chi phí quản lý tồn kho
• Di chuyển không cần thiết: Quy hoạch lại layout nhà xưởng và luồng di chuyển để hạn chế những di chuyển không cần thiết gây tốn thời gian
• Thời gian chờ đợi: Tối ưu và loại bỏ các khâu sản xuất không cần thiết giúp giảm thời gian chờ đợi giữa các công đoạn
• Quy trình xử lý phức tạp: Đơn giản hóa các thao tác nhằm tiết kiệm thời gian sản xuất
• …

Đọc thêm: Điểm danh 7 loại lãng phí trong sản xuất

Nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm

Các công cụ sản xuất tinh gọn như Kaizen, 5S, Poka-yoke, TPM… là trợ thủ đắc lực giúp doanh nghiệp cơ khí không ngừng cải tiến quy trình sản xuất. Bằng cách giảm thiểu thời gian thiết lập máy móc, giảm thiểu sự cố đột xuất, nâng cao hiệu suất làm việc… các công cụ này sẽ góp phần đáng kể vào việc tăng năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm và giảm thiểu lãng phí.

Ứng dụng sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo giúp nâng cao năng suất và chất lượng

Tối ưu chi phí sản xuất

Sản xuất tinh gọn mang đến một giải pháp toàn diện giúp các doanh nghiệp cơ khí tối ưu hóa chi phí sản xuất. Thông qua việc loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị và tiến hành cải tiến liên tục, doanh nghiệp có thể giảm chi phí nguyên vật liệu, chi phí vận hành máy móc, tối ưu nhân công và giảm thời gian sản xuất. Nhờ đó, nâng cao lợi nhuận và năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Các yếu tố quan trọng cần quan tâm khi ứng dụng sản xuất tinh gọn vào ngành cơ khí

Mặc dù Lean Manufacturing mang đến rất nhiều lợi ích, tuy nhiên, áp dụng thành công là điều không phải doanh nghiệp nào cũng có thể thực hiện được. Dưới đây là một số lưu ý mà các công ty cơ khí cần quan tâm khi triển khai sản xuất tinh gọn:

Xác định chính xác các điểm lãng phí

Hệ thống quản lý sản xuất của doanh nghiệp cơ khí chế tạo Việt Nam thường tồn tại nhiều điểm hạn chế và lãng phí như: Sản xuất dư thừa, tỷ lệ phế phẩm cao, số lượng tồn kho lớn, thời gian chờ đợi giữa các công đoạn lâu,… Vì vậy, nhận diện chính xác các điểm gây lãng phí là bước đầu giúp doanh nghiệp quản lý tinh gọn thành công.

Lựa chọn công cụ hỗ trợ sản xuất tinh gọn phù hợp

Các công cụ hỗ trợ sản xuất tinh gọn rất đa dạng, tuy nhiên, ở giai đoạn đầu triển khai, doanh nghiệp không nên áp dụng tất cả vì sẽ tạo cảm giác quá tải cho người lao động.

Để lựa chọn và áp dụng các công cụ Lean Manufacturing phù hợp với từng giai đoạn, doanh nghiệp nên bắt đầu từ việc đánh giá toàn diện tình hình hoạt động hiện tại, xác định các điểm nghẽn và lãng phí. Sau đó, lựa chọn những công cụ phù hợp (5S, Kaizen, JIT, Value Stream Mapping…) để giải quyết các vấn đề cụ thể. 

Việc triển khai nên được thực hiện từng bước, bắt đầu từ quy mô nhỏ và dần mở rộng cho toàn bộ hệ thống để đảm bảo sự thành công bền vững.

Cam kết của ban lãnh đạo

Cam kết của lãnh đạo là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của doanh nghiệp khi áp dụng mô hình sản xuất tinh gọn. Ban lãnh đạo cần thể hiện quyết tâm thông qua việc đầu tư nguồn lực thích đáng và tạo môi trường thuận lợi cho các hoạt động cải tiến. Việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp hướng tới cải tiến liên tục cũng đóng vai trò then chốt, giúp duy trì động lực và sự tham gia tích cực của toàn thể nhân viên.

Đào tạo và phát triển nguồn lực

Triển khai sản xuất tinh gọn cần sự tham gia của toàn bộ nhân viên trong doanh nghiệp. Vì vậy, công tác đào tạo và phát triển nguồn lực cần phải được chú trọng. Doanh nghiệp cần đảm bảo toàn bộ nhân viên được trang bị đầy đủ kiến thức nền tảng về sản xuất tinh gọn trong ngành cơ khí chế tạo và kỹ năng sử dụng các công cụ liên quan. Đồng thời, khuyến khích người lao động tham gia vào quá trình cải tiến (bao gồm phát hiện vấn đề, đưa ra biện pháp khắc phục, thực hành) và xây dựng hệ thống đánh giá, khen thưởng phù hợp.

Cần quan tâm đào tạo phát triển nguồn lực khi triển khai sản xuất tinh gọn

Ứng dụng công nghệ hỗ trợ phù hợp

Để nâng cao hiệu quả sản xuất tinh gọn, doanh nghiệp cơ khí có thể tận dụng thêm sức mạnh của công nghệ số. Các giải pháp 4.0 như: Hệ thống quản lý sản xuất MES, IoT, phân tích dữ liệu lớn và AI không chỉ hỗ trợ giám sát và điều khiển quy trình sản xuất mà còn giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định chính xác, nhanh chóng, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm.

Sản xuất tinh gọn không phải là đích đến mà là hành trình liên tục cải tiến. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quyết tâm thực hiện, doanh nghiệp cơ khí chế tạo sẽ đạt được những kết quả đáng kể trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.