Doanh nghiệp số là gì? Đặc điểm, lợi ích và cách số hóa doanh nghiệp

Chuyển đổi theo hướng doanh nghiệp số không còn là xu hướng mà đã trở thành yếu tố sống còn, quyết định khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững của mỗi tổ chức. Bài viết này sẽ cung cấp góc nhìn toàn diện, giúp bạn hiểu rõ hơn doanh nghiệp số là gì, lợi ích khi số hóa doanh nghiệp là gì và phương pháp số hóa doanh nghiệp hiệu quả!

Doanh nghiệp số là gì?

Doanh nghiệp số (digital enterprise) là mô hình tổ chức sử dụng công nghệ số vào mọi phương diện hoạt động, từ quản lý vận hành, sản xuất, kinh doanh đến chăm sóc khách hàng…

Doanh nghiệp số là xu hướng phát triển trong kỷ nguyên công nghệ

Số hóa doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở việc sử dụng máy tính hay phần mềm mà còn là quá trình tái cấu trúc tư duy, cách thức doanh nghiệp hoạt động và tương tác với khách hàng, đối tác. Trong doanh nghiệp số, mọi hoạt động đều được tích hợp, tự động hóa và ra quyết định dựa trên dữ liệu theo thời gian thực.

Sự phát triển mạnh mẽ của các công nghệ 4.0 như: Trí tuệ nhân tạo (AI), Tự động hóa (Automation), Dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT),… đã tạo điều kiện thuận lợi giúp các tổ chức chuyển đổi từ mô hình vận hành truyền thống sang mô hình doanh nghiệp số. Công nghệ được áp dụng trong doanh nghiệp nhằm: Tự động hóa các quy trình nghiệp vụ, xây dựng nền tảng kỹ thuật số để tương tác với khách hàng, phát triển sản phẩm mới, tạo ra mô hình kinh doanh sáng tạo, hỗ trợ việc ra quyết định dựa trên dữ liệu…

Xem thêm: Các giai đoạn và lộ trình chuyển đổi số doanh nghiệp

Đặc điểm của doanh nghiệp số là gì?

Doanh nghiệp số thường sở hữu các đặc điểm cơ bản dưới đây:

Đặc trưng của doanh nghiệp số

Ứng dụng công nghệ số

Khác với doanh nghiệp truyền thống chỉ ứng dụng công nghệ như một công cụ hỗ trợ, doanh nghiệp số đặt công nghệ số ở vị trí trung tâm, tích hợp sâu vào DNA của tổ chức. Công nghệ số được áp dụng tại nhiều khía cạnh như trong doanh nghiệp như:

• Chuyển đổi quy trình nội bộ: Tự động hóa và số hóa quy trình nhằm giảm thiểu thao tác thủ công, loại bỏ sai sót và  nâng cao hiệu suất.
• Đổi mới và sáng tạo liên tục: Không ngừng nghiên cứu, phát triển giải pháp công nghệ mới và khuyến khích môi trường làm việc sáng tạo.
• Phát triển kỹ năng số: Đầu tư đào tạo nhân viên, đồng thời tuyển dụng nhân lực có kiến thức và kỹ năng công nghệ.
• Tích hợp và hợp tác công nghệ: Hợp tác với đối tác công nghệ để tích hợp giải pháp công nghệ mới, mở rộng và cải thiện quy trình kinh doanh.

Quyết định dựa trên dữ liệu

Doanh nghiệp số vận hành dựa trên hệ thống dữ liệu số hóa được thu thập từ nhiều nguồn và cập nhật theo thời gian thực. Do đó, mọi quyết định trong doanh nghiệp đều được hỗ trợ bởi dữ liệu cụ thể, chính xác, thay vì trực giác hay kinh nghiệm cá nhân. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro trong các quyết định kinh doanh mà còn tăng khả năng thành công của các quyết định chiến lược.

Tập trung vào khách hàng

Doanh nghiệp số tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm khách hàng mượt mà, thuận tiện trên các kênh kỹ thuật số như: Website, ứng dụng di động, chatbot AI… nhằm giảm thời gian chờ đợi và tăng cường sự hài lòng của khách hàng.

Bên cạnh đó, việc phân tích dữ liệu đầu vào (hành vi, thói quen tiêu dùng, nhân khẩu học, lịch sử giao dịch…) cũng giúp doanh nghiệp số hiểu rõ kỳ vọng, mong muốn của khách hàng hơn, từ đó, điều chỉnh sản phẩm, dịch vụ phù hợp và cá nhân hóa theo nhu cầu.

Mô hình làm việc linh hoạt

Tính linh hoạt cao là một trong những đặc trưng cơ bản của doanh nghiệp số. Các doanh nghiệp sau khi số hóa không chỉ phản ứng nhanh hơn với những biến đổi của thị trường và công nghệ mới nổi mà còn tăng tốc độ phản hồi với khách hàng; nhờ đó, duy trì lợi thế cạnh tranh trước các đối thủ cùng ngành.

Ở một khía cạnh khác, việc số hóa doanh nghiệp còn giúp các nhân sự trong công ty làm việc linh hoạt ở mọi không gian, thời gian mà không bị giới hạn

Tư duy đổi mới liên tục

Doanh nghiệp số luôn đặt đổi mới sáng tạo làm trọng tâm. Việc thử nghiệm công nghệ mới, cải tiến mô hình kinh doanh, phát triển sản phẩm, dịch vụ mới cần được thực hiện thường xuyên để nâng cao lợi thế cạnh tranh.

Lợi ích khi chuyển đổi thành doanh nghiệp số

Chuyển đổi từ doanh nghiệp truyền thống lên doanh nghiệp số mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp. Có thể kể đến như:

Lợi ích doanh nghiệp nhận được sau khi số hóa

Tối ưu hóa chi phí vận hành

Chuyển đổi theo hướng số hóa giúp doanh nghiệp tự động hóa các quy trình vận hành, từ đó giảm thiểu đáng kể chi phí nhân công, đồng thời hạn chế tối đa sai sót do con người gây ra.

Theo một báo cáo của PwC, chuyển đổi số có thể giúp doanh nghiệp giảm 20-30% chi phí vận hành nhờ tự động hóa và cải tiến quy trình.

Nâng cao hiệu quả hoạt động

Bằng cách tự động và tối ưu hóa quy trình vận hành, doanh nghiệp số có thể giảm bớt các tác vụ thủ công lặp đi lặp lại, tăng tốc độ xử lý công việc của nhân viên. Bên cạnh đó, việc truy cập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực còn giúp nhà quản trị đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác hơn, từ đó nâng cao năng suất tổng thể của doanh nghiệp.

Cải thiện trải nghiệm khách hàng

Doanh nghiệp số có thể thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng một cách đầy đủ, chi tiết thông qua các kênh kỹ thuật số. Điều này giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn nhu cầu của khách hàng và cung cấp các dịch vụ cá nhân hóa phù hợp theo sở thích để tăng sự hài lòng, lòng trung thành của khách hàng.

Tăng khả năng cạnh tranh

Ứng dụng các công nghệ tiến tiến vào hoạt động sản xuất kinh doanh giúp doanh nghiệp tạo ra sản phẩm/dịch vụ mới trong thời gian ngắn hơn, mở rộng thêm các kênh phân phối mới và tối ưu hóa chiến lược marketing dựa trên dữ liệu thực tế để tiếp cận đúng đối tượng khách hàng, từ đó, gia tăng khả năng cạnh tranh trước đối thủ.

Mở rộng cơ hội kinh doanh

Với sự trợ giúp của các nền tảng kỹ thuật số, doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận khách hàng ở mọi nơi và mở ra các cơ hội hợp tác toàn cầu mà không bị giới hạn bởi khoảng cách địa lý. Đây là lợi ích cực kỳ to lớn của số hóa doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.

Giảm thiểu rủi ro

Bằng cách tận dụng tối đa khả năng phân tích dữ liệu của hệ thống số hóa, doanh nghiệp có thể nhanh chóng phát hiện các vấn đề tiềm ẩn và lập kế hoạch ứng phó kịp thời để giảm thiểu rủi ro kinh doanh.

Ngoài ra, việc đa dạng hóa kênh tương tác và phân phối sản phẩm, dịch vụ trên nền tảng số cũng giúp doanh nghiệp giảm sự phụ thuộc vào các kênh truyền thống, từ đó giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động.

Các mô hình doanh nghiệp số phổ biến hiện nay

Thương mại điện tử (E-commerce)

Thương mại điện tử là mô hình doanh nghiệp số phổ biến và dễ nhận diện nhất. Tất cả mọi hoạt động mua bán trên E-commerce từ giới thiệu sản phẩm, tư vấn, thanh toán đến giao hàng đều diễn ra trên nền tảng số. Một số ví dụ về doanh nghiệp số thương mại điện tử có thể kể đến như: Shopee, Lazada, Sendo, Tiktok shop,…

Công nghệ tài chính (Fintech)

Doanh nghiệp hoạt động theo mô hình Fintech sẽ tạo ra các sản phẩm, dịch vụ tài chính linh hoạt, thông minh và tối ưu hơn cho người dùng bằng cách tận dụng sức mạnh của dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây để tự động hóa các quy trình. Một số doanh nghiệp số Fintech nổi bật hiện nay có thể kể đến Momo, Zalopay, Timo,…

Công ty khởi nghiệp công nghệ phần mềm (Tech Start-ups)

Là nhóm doanh nghiệp số chuyên cung cấp các nền tảng, sản phẩm hoặc dịch vụ số (thường bắt đầu dưới dạng startup công nghệ) tập trung giải quyết một bài toán cụ thể trong xã hội hoặc doanh nghiệp. Ví dụ, Grab, Airbnb tạo ra ứng dụng di động thông minh để cung cấp dịch vụ đặt xe, đặt phòng khách sạn.

Công nghệ giáo dục (Ed-tech)

EdTech là mô hình doanh nghiệp sử dụng công nghệ để cung cấp các giải pháp giáo dục và đào tạo linh hoạt cho người học. Ed-tech rất đa dạng, từ các nền tảng học trực tuyến đến công cụ hỗ trợ việc dạy và học. Ví dụ, có thể kể đến như: Khan Academy, Udemy, Doulingo…

Hiện nay, Ed-tech không chỉ giới hạn ở giáo dục phổ thông mà còn mở rộng sang đào tạo nội bộ doanh nghiệp, e-learning chuyên ngành, góp phần thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực số.

Công nghệ y tế (Health Tech)

Health Tech là mô hình ứng dụng công nghệ vào chăm sóc sức khỏe, giúp cá nhân hóa dịch vụ y tế và tối ưu hiệu quả điều trị. Doanh nghiệp vận hành theo mô hình Health Tech có thể cung cấp các dịch vụ như: Khám chữa bệnh từ xa, chẩn đoán hình ảnh bằng trí tuệ nhân tạo,…

Phương pháp xây dựng doanh nghiệp số

Để chuyển đổi thành doanh nghiệp số thành công, các tổ chức cần:

Cách xây dựng doanh nghiệp số hiệu quả

Xây dựng lộ trình chuyển đổi toàn diện

Để xây dựng lộ trình số hóa thành công, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng hiện trạng (quy trình vận hành, hệ thống công nghệ thông tin hiện có, văn hóa doanh nghiệp) để xác định rõ tầm nhìn và mục tiêu mà doanh nghiệp muốn đạt được sau chuyển đổi. Đó có thể là:

Nâng cao hiệu quả hoạt động, tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng hay tạo ra các mô hình kinh doanh mới…

Lộ trình chuyển đổi cần được lên kế hoạch chi tiết, phân chia thành các giai đoạn cụ thể với các mục tiêu rõ ràng, nguồn lực cần thiết (nhân sự, tài chính, công nghệ) và thời gian biểu dự kiến. Việc này giúp doanh nghiệp có một bản đồ rõ ràng để định hướng mọi hoạt động và đảm bảo sự đồng bộ trong quá trình chuyển đổi.

Đầu tư hạ tầng công nghệ

Xây dựng hoặc nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin (IT) mạnh mẽ để vận hành các ứng dụng và quản lý dữ liệu số hiệu quả. Bên cạnh đó, khi lựa chọn phần mềm triển khai, doanh nghiệp cũng nên ưu tiên các giải pháp phù hợp với mục đích sử dụng. Chẳng hạn:

• Triển khai phần mềm ERP: Đối với các doanh nghiệp có nhu cầu quản trị và hoạch định các quy trình, nghiệp vụ lõi như Mua hàng, bán hàng, hàng tồn kho, sản xuất, tài chính, nhân sự,… trên một nền tảng duy nhất, phần mềm ERP chính là giải pháp hiệu quả nhất. Tìm hiểu thêm: Giải pháp 3S ERP được các doanh nghiệp Top đầu lựa chọn
• Triển khai phần mềm MES: Doanh nghiệp có nhu cầu số hóa các quy trình, công đoạn sản xuất dưới nhà máy để phục vụ cho việc theo dõi, kiểm soát và vận hành sản xuất theo thời gian thực và xếp lịch sản xuất tối ưu có thể cân nhắc triển khai MES. Gợi ý: Hệ thống điều hành và thực thi sản xuất 3S MES
• Triển khai phần mềm CRM: Hệ thống quản trị khách hàng CRM có thể giúp doanh nghiệp thu thập, theo dõi và phân tích các dữ liệu quan trọng liên quan đến khách hàng để phục vụ lên kế hoạch tiếp thị chiến lược.

Phát triển năng lực nhân sự số

Đào tạo và nâng cao kỹ năng cho nhân viên là một trong những yếu tố quyết định sự thành công của doanh nghiệp trong hành trình chuyển đổi thành doanh nghiệp số. Vì vậy, doanh nghiệp nên ddầu tư vào các chương trình đào tạo để nâng cao năng lực và kỹ năng số cho toàn bộ nhân viên, giúp họ thích nghi và làm việc hiệu quả trong môi trường mới.

Trở thành doanh nghiệp số là xu hướng và mục tiêu của nhiều doanh nghiệp hiện nay. Tuy nhiên, hành trình trở thành doanh nghiệp số không dễ dàng. Chuyển đổi thành doanh nghiệp số không chỉ là việc áp dụng công nghệ mà còn là việc thay đổi tư duy, văn hóa và cách thức vận hành. Để thành công, doanh nghiệp nên có sự chuẩn bị và đầu tư kỹ lưỡng. Những doanh nghiệp bắt đầu sớm và thực hiện đúng cách sẽ là những người dẫn đầu trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.