Cẩm nang triển khai phần mềm MES cho Doanh nghiệp sản xuất

25/01/2021

Phần mềm MES là chìa khóa giúp doanh nghiệp sản xuất duy trì chỗ đứng trên thị trường là phải giảm chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm trong thị trường cạnh tranh ngày một khốc liệt như hiện nay. Và để đạt được mục tiêu đó, phần mềm quản trị thực thi sản xuất – MES được đánh giá là giải pháp tối ưu. Cẩm nang triển khai phần mềm MES cho doanh nghiệp sản xuất dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết cho các nhà quản lý muốn ứng dụng Hệ thống điều hành thực thi sản xuất để quản trị nhà máy.

phần mềm MES

Phần mềm MES là gì?

Hãy tưởng tượng, nếu công việc sản xuất được ví với hành động phóng một chiếc tàu vũ trụ, thì phần mềm MES đóng vai trò như trạm điều khiển không gian. Phần mềm sẽ giúp nhà điều hành lên được kế hoạch chi tiết sau đó theo dõi và kiểm soát độ cao, sức mạnh, lực đẩy,… ngay trong quá trình vận hành của con tàu. Bằng cách ấy, hệ thống có thể đảm bảo tàu vũ trụ đạt được quỹ đạo mong muốn và xác định những điểm cần cải tiến cho những lần phóng tiếp theo.

Như vậy, Phần mềm MES cho phép quản trị mọi hoạt động của nhà máy, từ khâu lên kế hoạch sản xuất, đến kiểm soát chất lượng đầu ra sản phẩm đồng thời cung cấp giải pháp giám sát vận hành và gợi ý phương pháp khắc phục để cải thiện chất lượng và hiệu suất liên tục.

Phần mềm MES đem lại rất nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, trong đó, các ưu điểm vượt trội bao gồm:

  • Nâng cao năng lực điều hành sản xuất
  • Tối đa hóa năng lực sản xuất
  • Giảm thời gian sản xuất
  • Giảm thiểu phế liệu và sản phẩm lỗi hỏng
  • Hỗ trợ kiểm soát chất lượng và cung cấp các công cụ giúp đảm bảo chỉ tiêu chất lượng
  • Tối ưu lượng sản phẩm tồn kho từ đó giúp giảm thiểu chi phí lưu kho

Xem thêm: Phần mềm quản lý sản xuất MES tùy chỉnh hay đóng gói?

Các tính năng phổ biến của phần mềm MES

Tùy cách tiếp cận của mỗi nhà cung cấp mà các phần mềm MES lại có một bộ tính năng khác nhau. Mặt khác, tùy vào bài toán của từng doanh nghiệp sản xuất mà nhà quản trị có thể quyết định tính năng nào cần và chưa cần thiết trong phiên bản MES ứng dụng cho doanh nghiệp của mình. Tuy nhiên, dù có khác nhau đến mấy, MES vẫn phải xây dựng dựa trên các nền tảng: Hỗ trợ điều hành quản trị sản xuất; Quản trị tình trạng máy móc thiết bị; Quản lý hàng hóa vật tư (Nguyên vật liệu, bán thành phẩm, thành phẩm) trước, trong và sau quá trình sản xuất; hỗ trợ kiểm soát chất lượng.

Hiểu rõ các chức năng của hệ thống MES và vai trò của chúng là bước quan trọng để đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp phù hợp nhất với doanh nghiệp.

Chức năng

Định nghĩa








Nhóm chức năng quản lý sản xuất

Quản lý năng lực sản xuất: Khai báo và quản lý năng lực sản xuất cho từng nhà máy, khu vực sản xuất, chi tiết từng dây truyền hoặc máy sản xuất theo thời gian làm việc.

Quản lý lệnh sản xuất: Kế thừa bản kế hoạch sản xuất được hoạch định bởi ERP để tổng hợp thành các yêu cầu công việc cụ thể.

Lập lịch sản xuất: Căn cứ vào lệnh sản xuất, Hệ thống hỗ trợ xếp lịch sản xuất và phân phối hợp lý các yêu cầu sản xuất cho các dây chuyền hoặc máy sản xuất để tối ưu hóa nguồn lực hiện có và thể hiện trực quan trên sơ đồ gantt.

Hoạch định quy trình sản xuất (BOP): Thiết lập hệ thống quy trình sản xuất tiêu chuẩn giúp nhà sản xuất thống nhất trình tự vận hành, thời gian xử lý hoạt động cũng như cung cấp hướng dẫn sản xuất chi tiết cho từng sản phẩm.

Theo dõi, giám sát sản xuất theo thời gian thực: thực hiện kiểm tra, giám sát theo thời gian thực quá trình sản xuất và truyền dữ liệu tức thời lên hệ thống điều khiển trung tâm.

Quản lý các công đoạn sản xuất: dữ liệu về quá trình vận hành sản xuất sẽ được thu thập, lưu trữ, tổng hợp và biểu diễn theo dạng bảng biểu trực quan.




Nhóm chức năng quản lý vận hành máy móc thiết bị

Theo dõi vận hành thiết bị: Giám sát trạng thái hoạt động của thiết bị theo thời gian thực với tất cả các cấp độ đơn vị sản xuất: thiết bị đơn lẻ, dây chuyền, nhà máy

Phân tích OEE: Phân tích hoạt động hiệu quả của thiết bị tổng thể dựa trên dữ liệu hiệu suất, tải và tính khả dụng được thu thập

Quản lý hồ sơ thiết bị: Tổng hợp thông tin chi tiết về thiết bị (danh sách vật tư, phụ tùng, danh mục thiết bị, các thông số kỹ thuật và tài liệu liên quan, cấu trúc thiết bị,…), lưu trữ chỉ dẫn bảo trì, theo dõi quá trình sửa chữa và thay thế phụ tùng.

Quản trị quy trình bảo trì bảo dưỡng thiết bị: Thiết lập quy trình và tự động lên kế hoạch bảo trì, bảo dưỡng, thay thế phụ tùng khi đến hạn



Nhóm chức năng quản lý hàng hóa vật tư

Quản lý kho Nguyên vật liệu, Bán thành phẩm, Thành phẩm: quản lý chi tiết hàng hóa lưu kho, như quản lý về vị trí lưu kho; phương thức lưu kho (kệ, thùng, pallet, khay,…), thông tin lô hàng hóa và các đặc điểm về hàng hóa,…

Quản lý tồn kho: Quản lý tồn kho hiện trường chính xác theo nhiều trạng thái: Vị trí, số lượng, phương thức lưu kho,…

Theo dõi WIP (Work in process): Cung cấp vị trí hàng tồn kho ở tất cả các giai đoạn trong quy trình sản xuất

Quản lý nhãn theo dõi sản phẩm: tự động tạo mã hàng hóa (dưới dạng hiển thị nhãn barcode hoặc QRcode) để theo dõi thông tin cụ thể tùy thuộc theo từng công đoạn sản xuất






Nhóm chức năng quản lý chất lượng

Phân tích đánh giá các chỉ tiêu chất lượng trước, trong và sau quá trình sản xuất: Phối hợp các quy trình quản lý chất lượng bao gồm thu thập dữ liệu, theo dõi lỗi và các hành động khắc phục

Hỗ trợ sản xuất hợp chuẩn: Xây dựng bộ quy trình và kiểm soát vận hành sản xuất phù hợp với các chỉ tiêu chất lượng phổ biến trên thế giới

Quản lý sản phẩm lỗi hỏng: Xây dựng Bộ chỉ tiêu đánh giá và quy trình xử lý sản phẩm lỗi hỏng trong quá trình sản xuất

Truy xuất nguồn gốc: Cung cấp bản ghi chính xác về các thành phần và quy trình sản xuất của từng đơn vị thành phẩm cho phép cải thiện chất lượng và tuân thủ các tiêu chuẩn tuân thủ quy định

Ngoài ra, trong thời kì 4.0 ngày nay, phần mềm MES nên trang bị thêm tính năng tích hợp với các hệ thống giao tiếp trong công nghiệp theo chuẩn quốc tế như IIoT, SCADA để thu thập dữ liệu vận hành sản xuất dễ dàng và chính xác hơn.

Phần mềm MES phù hợp cho những doanh nghiệp nào?

  • Các doanh nghiệp nhỏ: Theo khảo sát của Software Connect đối với các nhà cung cấp giải pháp MES hàng đầu thế giới, hầu hết các hệ thống điều hành thực thi sản xuất có chi phí đầu tư ban đầu khá lớn, có thể vài chục nghìn USD đến hàng triệu USD. Vì vậy, các doanh nghiệp sản xuất quy mô nhỏ có thể cân nhắc việc đầu tư từng phần các module trong hệ thống MES theo mức độ ưu tiên trong quản lý sản xuất, theo các phân hệ sau: Quản lý kho, Quản lý sản xuất, Quản lý chất lượng, quản lý giám sát thiết bị, truy xuất nguồn gốc,…
  • Nhà sản xuất đã ứng dụng giải pháp ERP: Trong trường hợp này, doanh nghiệp có thể lựa chọn phần mềm MES được xây dựng tùy chỉnh, thay cho một phần mềm được đóng gói sẵn, như vậy có thể tối ưu chi phí và tận dụng tốt những tính năng quản trị sản xuất sẵn có ở ERP.
  • Các doanh nghiệp sản xuất vừa và lớn: Các doanh nghiệp có quy mô lớn thường đã xây dựng được cho mình một chiến lược phát triển doanh nghiệp dài hơi vì vậy, việc ứng dụng MES là nhu cầu tất yếu. Triển khai hệ thống MES chắc chắn sẽ là một khoản đầu tư sinh lời trong dài hạn. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ tới năng lực của nhà cung cấp, liệu có khả năng phát triển các tính năng hiện có để đáp ứng được nhu cầu mở rộng sản xuất trong tương lai hay không. Doanh nghiệp cũng nên xem xét ưu tiên lựa chọn nhà cung cấp có khả năng cung cấp cả hệ thống MES và hệ thống ERP hoặc có khả năng tích hợp hệ thống MES với phần mềm ERP đã có, vì mối quan hệ tích hợp giữa tầng MES và ERP đòi hỏi rất chặt chẽ và quan trọng.

Quy trình tiến hành dự án

Trên thực tế, việc lựa chọn nhà cung cấp chỉ là một phần trong quy trình tiến hành dự án triển khai phần mềm MES cho doanh nghiệp. Các doanh nghiệp chỉ có thể lựa chọn đúng nhà cung cấp phù hợp khi và chỉ khi xác định được chính xác kẽ hở trong quy trình vận hành sản xuất của mình và các bài toán đang gặp phải, từ đó xây dựng được mục tiêu của dự án. Việc xác định mục tiêu đừng chỉ dừng lại ở các yêu cầu trước mắt mà hãy tính đến các tình huống có thể phát sinh trong tương lai.

Bước đầu tiên của dự án là phải hoàn thành lập kế hoạch thực hiện. Nhiệm vụ lập kế hoạch dự án cơ bản bao gồm chọn thành viên nhóm dự án, thiết lập phạm vi, xác định phương pháp triển khai dự án và thiết lập khung thời gian,…

qui trình tiến hành dự án MES

  1. Xây dựng đội ngũ nhân sự phụ trách. Tuy việc triển khai dự án ứng dụng phần mềm MES là câu chuyện của cả doanh nghiệp, nhưng trước tiên, để tiến hành phải thống nhất một đội ngũ nhân sự thực sự hiểu biết sâu sắc về các vấn đề tồn tại trong doanh nghiệp và có năng lực chuyên môn vững vàng. Trong đó, nên chọn ra một cá nhân chịu trách nhiệm cuối cùng cho việc tối ưu hóa các hệ thống quản lý sản xuất, người này có thể là người phụ trách sản xuất, hoặc CIO của doanh nghiệp.
  2. Xác định mô hình. Trong giai đoạn này, hãy tham khảo mô hình ứng dụng thành công của các doanh nghiệp cùng lĩnh vực đồng thời theo dõi sự phát triển của công nghệ để tìm ra mô hình phù hợp nhất cho doanh nghiệp của mình.
  3. Đánh giá các quy trình sản xuất. Kiểm tra cấu trúc các quy trình và hệ thống sản xuất cốt lõi để xác định những thiếu sót có thể giải quyết khi ứng dụng công nghệ hỗ trợ quản lý sản xuất.

Bước tiếp theo mới là tìm hiểu và đánh giá các nhà cung cấp. Nên nhớ rằng, không có nhà cung cấp tốt nhất chỉ có nhà cung cấp phù hợp nhất. Chi phí triển khai, tuy quan trọng nhưng không nên ưu tiên hàng đầu, bởi vì nếu doanh nghiệp quá để tâm tới chi phí mà xem nhẹ tính phù hợp, khả năng mở rộng các tính năng và các dịch vụ chăm sóc khách hàng của nhà cung cấp thì rất có thể dẫn đến sự thất bại của dự án. Có thể tham khảo hai bước lựa chọn nhà cung cấp như gợi ý dưới đây:

  1. Nghiên cứu và làm việc bước đầu với nhà cung cấp. Tham vấn các nhà cung cấp giải pháp không chỉ với mục đích tham khảo về chi phí mà còn là cơ hội để xác định các phương diện có thể cải tiến quy trình mà những người trong cuộc khó lòng nhận ra được.
  2. Đánh giá & lựa chọn nhà cung cấp. Sau khi xem xét kĩ càng các đề xuất, hãy cụ thể hóa các mục tiêu dự án thành những yêu cầu tính năng cụ thể từ đó tham khảo hướng giải quyết cụ thể và chi phí ước tính của nhà cung cấp. Tiến hành ước tính ROI cho các giải pháp hàng đầu và chọn phương án phù hợp nhất.

Đọc thêm: Các tiêu chí đánh giá nhà cung cấp hệ thống MES trong sản xuất

Triển khai hệ thống điều hành sản xuất với phần mềm 3S MES

3S MES là phần mềm quản trị sản xuất do công ty Cổ phần Giải pháp ERP-ITG cung cấp. Phần mềm được xây dựng và phát triển bởi đội ngũ kỹ sư có kinh nghiệm triển khai thành công nhiều dự án phát triển công nghệ thông tin trong các doanh nghiệp sản xuất hàng đầu Việt Nam trong hơn 14 năm. 3S MES chứa 6 module đáp ứng đầy đủ các chức năng cốt lõi của hệ thống quản trị vận hành sản xuất. Ứng dụng này giúp giải quyết toàn diện các vấn đề nhức nhối nhất trong quá trình quản trị sản xuất, từ đó đem lại hiệu quả vượt trội cho doanh nghiệp.

lợi ích của phần mềm MES

Nhưng đó chưa phải là những lợi ích lớn nhất đối với doanh nghiệp khi ứng dụng phần mềm 3S MES. Với kinh nghiệm nhiều năm hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các vấn đề trong sản xuất, ITG hiểu rằng, mỗi ngành, mỗi doanh nghiệp sản xuất đều có các vấn đề đặc thù riêng. Vì vậy, 3S MES được xây dựng để trở thành một hệ thống quản trị điều hành sản xuất tùy biến, có thể biến đổi linh hoạt để phù hợp với đặc thù sản xuất của từng doanh nghiệp. Các hệ thống quản trị sản xuất của 3S MES trải rộng trên nhiều lĩnh vực, từ sản xuất lắp ráp điện tử, linh kiện, cơ khí chế tạo, sản xuất bao bì, tới dược phẩm, thực phẩm,…

Điểm đặc biệt nhất của phần mềm 3S MES là khả năng tích hợp mạnh mẽ với các ứng dụng điều hành doanh nghiệp như hệ thống tự động hóa, tầng kết nối dữ liệu IIoT hoặc SCADA, hệ thống quản trị nguồn lực doanh nghiệp ERP và ứng dụng báo cáo thông minh BI tạo nên một hệ sinh thái quản trị doanh nghiệp sản xuất. Tính năng mở rộng này sẽ cho phép doanh nghiệp theo đuổi các kế hoạch dài hơi của mình và khẳng định vị thế vững chắc trên thương trường.

Có thể thấy, triển khai hệ thống quản trị sản xuất là chiến lược phát triển sống còn đối với các doanh nghiệp sản xuất. Vì vậy, hi vọng những gợi ý trên đây của ITG có thể giúp doanh nghiệp tháo gỡ rào cản tâm lý khi triển khai công nghệ này và bước đầu định hình kế hoạch ứng dụng phần mềm MES trong tương lai sớm nhất. Trong quá trình nghiên cứu triển khai MES, nếu có bất kỳ khó khăn gì, đừng ngại liên hệ với đội ngũ chuyên gia của ITG – Hotline: 0986.196.838. Chúng tôi luôn sẵn lòng giải đáp các vấn đề của bạn.

Bạn muốn chuyên gia tư vấn nhanh?
Bạn đang tìm hiểu về các giải pháp chuyển đổi số và muốn chuyên gia tư vấn trực tiếp tức thì? Đừng ngại ngần kết nối với chúng tôi để được hỗ trợ giải pháp nhanh chóng

    Tặng bạn ebook









      Bạn muốn chuyên gia tư vấn nhanh?
      Bạn đang tìm hiểu về các giải pháp chuyển đổi số và muốn chuyên gia tư vấn trực tiếp tức thì? Đừng ngại ngần kết nối với chúng tôi để được hỗ trợ giải pháp nhanh chóng